3% NaCl, a pourazowy obrzęk mózgu

Roztwór HTS (hypertonic saline), czyli hipertoniczej soli można przygotować na kilka sposobów:

1. Do 100 ml 0,9% NaCl należy dostrzyknąć 30 ml 10% NaCl (trzy ampułki po 10 ml)

Łącznie do podania mamy 130 ml roztworu.

2. Do 5% Glukozy 100 ml należy dostrzyknąć 50 ml 10% NaCl (5 ampułek po 10 ml).

Łącznie do podania mamy 150 ml roztworu.

UWAGA: Jeśli nie dysponujemy 5% Glukozą w objętości 100 ml (najczęściej spotykana w postaci 250 ml) to należy z 250 ml odciągnąć 150 ml, a następnie dodać 50 ml 10% NaCl.

3. Przygotuj 250 ml 0,9% NaCl, następnie odciągnij z kroplówki 57,5 ml objętości i dodaj 57,5 ml (5 i ¾ ampułek) 10% NaCl.

„Opisz” przygotowaną kroplówkę i rozpocznij wlew. Czas przetoczenia powinien wynieść 10-15 minut. ZALECANE podawanie do DUŻEJ  ŻYŁY OBWODOWEJ!


4. 115 ml 10% NaCl + 385 ml 0,9% NaCl = 500 ml 3% NaCl (1 ml 3% NaCl zawiera 0,51 mEq, czyli 0,51 mmol Na)

Jeśli wystąpią objawy podwyższonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego (ICP), do których należy zaliczyć:

• pogorszenie stanu świadomości (obniżenie liczby punktów w GCS) 
• lateralizację (asymetria czynnościowa prawej i lewej strony ciała) 
• rozszerzenie źrenic (uwaga - w ramach diagnostyki różnicowej konieczne jest wzięcie pod uwagę możliwości uszkodzenia nerwu okoruchowego) 
• bradykardię 
• podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi 
• zaburzenia oddechowe

należy podać dożylnie:

3% NaCl - w objętości 250 ml i rozpocząć wlew ciągły z prędkością 50-100 ml/godz, aby utrzymać pO2 > 80 mm Hg, pCO2: 35-40 mm Hg oraz unikać hipotensji.

Ogólna dawka dla dorosłych wynosi 1,5-3 ml/kg.

Zalecane jest podawanie roztworu do żyły centralnej, ale jest możliwe podawanie do dużej żyły obwodowej.

Podawanie 3% NaCl jest bezpieczne pod warunkiem przestrzegania następujących zasad:

• czas przetoczenia 250 ml 3% NaCl (u dzieci 5 ml/kg) powinien wynieść 10-15 minut
• prędkość wlewu ciągłego powinna wynosić 50-100 ml/godz
• w takich razach należy oznaczyć stężenie Na+, co jest możliwe dopiero w szpitalu. 

 Dlaczego 3% NaCl w pourazowym obrzęku mózgu?

Według badań klinicznych 3% NaCl ma taką samą lub większą skuteczność w obniżaniu ciśnienia śródczaszkowego co 20% mannitol, zwiększa ciśnienie perfuzyjne mózgu. Dodatkowo HTS wpływa na podwyższenie ciśnienia tętniczego poprzez "ściąganie" płynu z przestrzeni śródmiąższowej do wnętrza naczyń, co jest szczególnie istotne u pacjentów we wstrząsie.

3% NaCl, czy Mannitol? - przeczytaj artykuł!


Bibliografia:

1. Machała W., Guła P., Postępowanie w obrażeniach ciała w praktyce SOR, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Wydanie I, Warszawa 2017 

2. Machała W., Guła P., Postępowanie przedszpitalne w obrażeniach ciała, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Wydanie I, Warszawa 2016
3. Polowanie na goryle, czyli nieoczywista medycyna ratunkowa, Bohatyrewicz M., Dudek M., Rak M., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Wydanie I, Warszawa 2019 
4. Hypertonic Saline is Superior to Mannitol for the Combined Effect on Intracranial Pressure and Cerebral Perfusion Pressure Burdens in Patients With Severe Traumatic Brain Injury